Εισαγωγικές εξετάσεις, Editorial

Είστε νέα, είστε νέος. Εικοσάρα, ας πούμε, και εικοσάρης. Ή καλύτερα δεκαεξάρα και δεκαεξάρης. Ή και γύρω στα τριάντα. Κανονικοί άνθρωποι. Nέοι εργαζόμενοι που σας τρέχουν, καλοί μαθητές ή επιμελείς φοιτητές – είτε πάτε είτε δεν πάτε στις διαδηλώσεις, ξέρετε ότι δουλειά σας είναι το διάβασμα. Είστε δηλαδή το πρότυπο του μέσου ανθρώπου (δυστυχώς, όμως, στη σύγχρονη Ελλάδα δεν είστε ο μέσος άνθρωπος, αλλά η συζήτηση αυτή δεν είναι της παρούσης). Πώς περνάτε τη μέρα σας, από τη στιγμή ιδίως που το πρόγραμμά σας το καθορίζετε εσείς, διαχειριστές του ελεύθερου χρόνου σας, κι όχι οι υποχρεώσεις – σχολείο, πανεπιστήμιο, δουλειά; Δύσκολα σας φαντάζομαι να μην ντύνεστε με τη μόδα, όποιον ενδυματολογικό κώδικα και αν έχετε υιοθετήσει. Να μη σας τριβελίζει το μυαλό η ιδέα ενός ταξιδιού «έξω», να ζήσετε λίγο με άλλους, να ανακαλύψετε όμοιους αλλά και διαφορετικούς. Να μην ερωτεύεστε, πόσο μάλιστα να καταπνίγετε τους έρωτές σας και τις επιθυμίες σας γιατί απλώς «δεν πρέπει». Να κάνετε σαν το σεξ να μην υπάρχει στη ζωή. Να μη μιλάτε μια-δυο-τρεις γλώσσες άλλες από τη δική σας – ή να μη θέλετε να τις μιλήσετε. Να μην πηγαίνετε τα βράδια σε μπαρ αλλά να πνίγετε τον ελεύθερο χρόνο σας σε κατρούτσο με ρετσίνα…
Σας βλέπω να περνάτε από μπροστά μου με τα ακουστικά του iPod ή του MP3 στ’ αυτιά και σας φαντάζομαι να ακούτε στη διαπασών χασαποσέρβικα ή «Το παπάκι πάει στην ποταμιά» και σκάω στα γέλια. Σας ακούω να μιλάτε για σινεμά, όχι για τον «Ιντιάνα Τζόουνς» ή για το «Sex and the City» αλλά για την πιθανότητα αναβίωσης των ταινιών της αθάνατης λερής ελληνικής φουστανέλας και ξέρω ότι είστε βουτηγμένοι στο καλτ και στο trash – τι θα σκεφτείτε ακόμα; Κι ύστερα…
Ύστερα, διαβάζω το θέμα της έκθεσης που έπεσε στις εισαγωγικές, και (συγχωρήστε μου την έκφραση) φρικάρω. Όχι επειδή σας διευκρίνισαν λέξεις υποτίθεται οικείες – το ψεγάδι και τον εξοβελιστέο –, όχι. Φρικάρω από το ίδιο το θέμα:
«Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ’ αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν».

Τι ζητούν από τα παιδιά;
-Πρώτον, να φανταστούν ότι δεν είναι αυτά που είναι αλλά κάποια άλλα. Να υποδυθούν την οπισθοδρομική κομπανία μέσα στο Synch. Να αντιμετωπίζουν εχθρικά, επιθετικά τον Λάνγκχοφ γιατί δεν σκηνοθετεί όπως ο Ροντήρης. Να γράψουνε ψέματα. Υποχρεωτικά.
-Δεύτερον, να ανεβούν στο βήμα, να μιμηθούν τη φτήνια της δημόσιας ρητορείας προκειμένου να επιχειρηματολογήσουν για κάτι που η ζωή το έχει ξεπεράσει. Να παριστάνουν τους νομάρχες και τους τηλεαστέρες των ειδήσεων που φωνάζουν αγανακτισμένοι (δεν έχει σημασία γιατί). Πρέπει να κλαψουρίζουν «να γυρίσουμε πίσω, να δούμε μέσα μας, να προστατεύσουμε την ταυτότητά μας, να μη μας τα πάρουνε, να μη μας πατήσουνε», όταν όλοι κοιτάνε μπροστά, αύριο, έξω, όταν η μόνη ταυτότητα που μετράει στον σύγχρονο κόσμο είναι η δημιουργικότητα και η συγκρότηση, εκεί δοκιμάζονται οι κοινωνίες, όχι στα σεγκούνια της Καραγκούνας ούτε στα όποια μάρμαρα (που ούτε να τα φυλάξουμε καν μπορούμε) ούτε στα σύμβολα μιας παγκόσμιας και διαχρονικής εθνικής ισχύος που είναι φαντασίωση, ανύπαρκτη (και, εδώ που τα λέμε, ευτυχώς, αχρείαστη).

Και έγραψαν ψέματα τα παιδιά. Ήταν ο μόνος τρόπος, στα φροντιστήρια τους το είχαν πει, δεν έχει νόημα να πείτε τι αισθάνεστε πραγματικά, δεν θέλουν τα βασανιστικά διατυπωμένα επιχειρήματά σας, θέλουν το εύκολο ψέμα. Δεν σας θέλουν σκεπτόμενους, σας θέλουν παπαγάλους μιας προκατασκευασμένης, έτοιμης προγονοπληξίας. Δεν τους νοιάζει να γράψετε ότι «μ’ αρέσει η μακαρονάδα με κιμά, al dente, την κάνω με κρασί μαρσάλα, φρέσκο πιπέρι και παρμεζάνα», δεν πρέπει ούτε να τρώτε σαν σύγχρονοι κανονιοί άνθρωποι, θέλουν να πείτε «πόσο ωραία ήταν η (λασπωμένη) μακαρονάδα με κιμά της γιαγιάς»! Δεν θέλουν να μιλάτε ωραία ελληνικά και αγγλικά και γαλλικά… Θέλουν να κλαίτε, η γλώσσα μας καταστρέφεται, βαβαί, παπαί! Δεν θέλουν Μπέκετ στην Επίδαυρο, θέλουν την Επίδαυρο αμόλυντη, έστω κι αν ο υποτιθέμενος Αριστοφάνης είναι Δελφινάριο.
Δεν θέλουν την πραγματικότητα. Θέλουν μια φαντασίωση, βίαια επιβεβλημένη, αναπαραγόμενη σε ένα κλειστοφοβικό, επαρχιώτικο περιβάλλον που φοβάται και ψεύδεται.
Το Φεστιβάλ Αθηνών βρίσκεται στον αντίποδα αυτού του κλειστοφοβικού περιβάλλοντος. Η δική του οπτική είναι η ανοιχτωσιά, ο διάλογος, η δημιουργικότητα, η ζωή. Με άλλα λόγια, Γκόλφω, βάλε τη σεγκούνα την Dior κι έλα Πειραιώς 260, είναι πέρασμα. Κι εσύ, Ακάκιε, μην ξεχάσεις. Η φουστανέλα σου να είναι Balenciaga.

Ηλίας Κανέλλης