Συνέντευξη στη Νίκη Ορφανού
Η μουσική της είναι ένα κράμα από επιιροές βραζιλιανικές, πορτογαλικές και δυτικοαφρικανικές. Αν και από το Πράσινο Ακρωτήρι, δεν μοιάζει με τη Σεζάρια Εβόρα, δεν τραγουδάει «μόρνα» αλλά «μπατουκού» και «φουνάνα». Στη συνέντευξή της λέει ότι περιμένει πώς και πώς να έρθει στην Ελλάδα, έχει διαβάσει τόσα για μας. Τι κρίμα που εδώ δεν θα συναντήσει αισθησιακούς ανθρώπους με χλαμύδες…
Κάποτε δεν ήταν παρά μια από τις φτωχότερες αποικίες της Πορτογαλίας, ένας τόπος καλός μόνο για «φυτείες ζαχαροκάλαμου και ανθεκτικούς σκλάβους», εκεί κάπου στη δυτική ακτή της Αφρικής, ξεχασμένος απ’ όλους. Κι όμως, το Πράσινο Ακρωτήρι είναι πλέον πασίγνωστο για την πλούσια μουσική του παράδοση, την ποικιλία των ρυθμών του, τις ξεχωριστές, αισθαντικές φωνές των ανθρώπων του – και βέβαια την «ξιπόλητη ντίβα», τη Σεζάρια Εβόρα.
Αλλά αυτό το σύμπλεγμα μικρών νησιών στα δυτικά της Σενεγάλης έχει ακόμα πολλά να προσφέρει. Κυρίως νέους, απίθανα ταλαντούχους μουσικούς, όπως η Λούρα, η οποία ξεκίνησε την καριέρα της ξαφνικά, εν μία νυκτί, όταν ένας φίλος τής ζήτησε να ανεβεί στη σκηνή μαζί του για να τραγουδήσει. Έτσι άρχισαν όλα – και κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να κατακτήσει τη διεθνή μουσική σκηνή, κερδίζοντας εξίσου κριτικούς και κοινό.
Η γοητευτική Λούρα έχει μια καλή εξήγηση: «Η μουσική έρχεται από το στομάχι. Αυτό είναι το κέντρο του αφρικανικού χορού – η κίνηση, ο αισθησιασμός. Το μυστικό είναι στον αισθησιασμό –κι εγώ έχω μπόλικο από δαύτον!»
Αν και, ως μουσικός, ανήκετε στην παράδοση του Πράσινου Ακρωτηρίου, δεν μεγαλώσατε εκεί, έτσι δεν είναι;
Ναι, είναι αλήθεια. Το Πράσινο Ακρωτήρι είναι ο τόπος καταγωγής μου, είναι ο τόπος των γονιών μου, εγώ όμως γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Λισαβόνα. Πήγα για πρώτη φορά στο νησί των δικών μου, το Σαντιάγο, στα 21 μου χρόνια. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος, τρομακτικά φτωχό και, την ίδια ώρα, απίστευτα πλούσιο. Οι συνθήκες ζωής είναι δύσκολες, αλλά δεν λείπει η χαρά. Η καθημερινή χαρά, η ξεγνοιασιά. Η μέρα εκεί είναι πολύ μεγάλη, νιώθεις ότι διαρκεί διπλάσια από αυτή του δυτικού κόσμου, γιατί όλα κυλούν αργά. Κανείς δεν βιάζεται. Οι άνθρωποι είναι όμορφοι, οι γυναίκες είναι αισθησιακές.
Η κουλτούρα του Πράσινου Ακρωτηρίου σας ήταν άγνωστη ως τότε;
Καθόλου. Οι Καμποβερντιανοί (από το πορτογαλικό Κάμπο Βέρντε, που σημαίνει Πράσινο Ακρωτήρι) παίρνουν την κουλτούρα τους μαζί τους όπου και αν πάνε, ιδίως τη μουσική τους. Και στη Λισαβόνα υπήρχε πάντα μια μεγάλη κοινότητα μεταναστών από το Πράσινο Ακρωτήρι – στην πραγματικότητα, λόγω της φτώχειας, οι περισσότεροι από εμάς είμαστε μετανάστες, λίγοι είναι αυτοί που συνεχίζουν να μένουν εκεί. Θυμάμαι πόσο έντονη ήταν η αίσθηση της νοσταλγίας που κουβαλούσαν οι γονείς μου για αυτό το μέρος που δεν είχα γνωρίσει ποτέ. Γραπώνονταν από οτιδήποτε είχε σχέση με το Πράσινο Ακρωτήρι. Κι έτσι η μουσική, ακόμα και το φαγητό και οι μυρωδιές αυτού του τόπου, ήταν πάντα γύρω μου καθώς μεγάλωνα. Δεν έδινα και πολύ σημασία τότε, για να πω την αλήθεια, τι με ενδιέφερε; Προτιμούσα να ακούω άλλα πράγματα και να αφήνω τα… καμποβερντιανά στους δικούς μου. Μου άρεσε ο Στίβι Γουόντερ – και τα πιο σύγχρονα πράγματα. Αλλά άρχισα να αλλάζω στην εφηβεία. Άρχισα να ακούω καλύτερα αυτούς τους ρυθμούς.
Σας επηρέασε και η επιτυχία της Σεζάρια Εβόρα;
Ίσως, κατά κάποιον τρόπο. Η Σεζάρια Εβόρα εμφανίστηκε προς το τέλος της δεκαετίας του 1980, και έγινε κάτι σαν μάνα όλων μας. Ξαφνικά όλος ο κόσμος μιλούσε για το Πράσινο Ακρωτήρι. Δεν χόρταιναν να ακούν τα τραγούδια της. Η Εβόρα ήταν μεγάλη σταρ όταν εγώ ξεκινούσα, σχεδόν χωρίς να το καταλάβω, την καριέρα μου στη μουσική. Είναι σπουδαία καλλιτέχνης και τη θαυμάζω απεριόριστα. Αλλά…
Αλλά έχετε βαρεθεί να σας συγκρίνουν μαζί της;
Εμ, πώς να μη βαρεθώ; Έχω σχεδόν είκοσι χρόνια στη μουσική και δεν έχω σταματήσει να το ακούω. Δεν είναι σωστό να με συγκρίνουν με την Εβόρα, μόνο και μόνο λόγω του Πράσινου Ακρωτηρίου. Είμαστε διαφορετικές καλλιτέχνιδες, από διαφορετικές γενιές, και με διαφορετικό στυλ. Είναι λίγο καταπιεστική αυτή η μανία! Η δική μου μουσική είναι πιο αφρικανική, πιο χορευτική. Εγώ πάω προς το «μπατουκού» και το «φουνάνα», η Εβόρα τραγουδάει «μόρνα». Γιατί στο Πράσινο Ακρωτήρι υπάρχουν ζωντανές πάρα πολλές μουσικές παραδόσεις και ρυθμοί. Καθένα από τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου έχει τη δική του μουσική, τους δικούς του ρυθμούς, που μπλέχτηκαν με πολλές άλλες επιρροές από τη Πορτογαλία, τη Βραζιλία, τη Δυτική Αφρική. Υπάρχει ένα πολιτιστικό ανακάτεμα πολύ πλούσιο και ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα, είμαι μέρος μιας άλλης γενιάς, είμαι απλώς ένα κομματάκι του παζλ. Παίζω παραδοσιακή μουσική από το Πράσινο Ακρωτήρι νοθευμένη με ό,τι μπορείς να φανταστείς: με σόουλ, ρέγκε, μπλουζ, σάμπα.
Τι λένε οι στίχοι των τραγουδιών σας;
Ταιριάζουν με τους ρυθμούς μου, που είναι γυναικείοι. Μιλάνε για την αγάπη και για την πολιτική. Γιατί στο Πράσινο Ακρωτήρι, στους γάμους και τις βαπτίσεις, οι μεγαλύτερες γυναίκες αυτοσχεδιάζουν στίχους που μιλούν για πολιτική και κοινωνικά προβλήματα. Η πολιτική δεν είναι αποκλειστικό χωράφι των πολιτικών, ούτε είναι και η μουσική χωράφι των μουσικών. Όλοι τραγουδούν, όλοι έχουν άποψη. Είναι μια γενναιόδωρη κουλτούρα.
Θέλατε αρχικά να γίνετε χορεύτρια ή οδοντίατρος. Χαίρεστε που τα πράγματα ήρθαν διαφορετικά;
Είμαι ευγνώμων για το ότι μπήκε η μουσική στη ζωή μου. Είμαι ευγνώμων για το ότι τα πράγματα μου έχουν πάει τόσο καλά. Ευχαριστώ τον Θεό κάθε μέρα για το ότι έχω δουλειά, έχω ένα επάγγελμα, μπορώ να βγάζω το ψωμί μου, μπορώ να είμαι σίγουρη ότι δεν θα πεινάσει η οικογένειά μου. Αυτό είναι μεγάλο πράγμα. Το κακό είναι ότι δεν έχω χρόνο για την οικογένειά μου. Ταξιδεύω συνεχώς, δεν προλαβαίνω να πάρω ανάσα, δεν τους χορταίνω. Είναι σκληρό αυτό. Ελπίζω, τις περιόδους που λείπω, να μην ξεχνούν να πλένουν τα δόντια τους.
Δεν έχετε ξανάρθει στην Ελλάδα, σωστά;
Όχι, ποτέ, και το περιμένω πώς και πώς. Γιατί η Ελλάδα είναι σίγουρα εντελώς διαφορετική απ’ όλες τις άλλες χώρες. Έχω διαβάσει για την Ελλάδα. Θέλω τόσο πολύ να βρω το χρόνο να τη γνωρίσω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου